Адміністрацыйная структура Рускай Праваслаўнай Царквы ў сінадальны перыяд: калізіі кананічнага і свецкага права

Abstract

У артыкуле разглядаецца працэс трансфармацыі адміністрацыйнай структуры Рускай праваслаўнай царквы пад уздзеяннем расійскай "канфесійнай дзяржавы". Распачата ў пятроўскую эпоху рэгламентацыя прававога статуса Рускай праваслаўнай царквы была заклікана падначаліць канфесію дзяржаўнай уладзе і інкарпараваць яе адміністрацыйны апарат у бюракратычную структуру імперыі. "Адзяржаўленне" Царквы суправаджалася кардынальнай ломкай яе кананічнага ўладкавання: Руская праваслаўная царква пазбавілася свайго вышэйшага кананічнага органа - Памеснага Сабора - і патрыяршага праўлення; кіраўніком Царквы ў расійскім заканадаўстве абвяшчаўся імператар; секулярнымі прававымі нормамі быў зменены кананічны парадак абрання епіскапату; функцыі агентаў сацыяльнага дысцыплінавання насельніцтва былі даручаны прыходскаму кліру; шэраг секулярных функцый, звязаных з дысцыплінаваннем кліру і наглядам за выкананнем прыходскім духавенствам дзяржаўных абавязкаў, ускладаўся на благачынных. Такім чынам, Руская праваслаўная царква пазбавілася статуса аўтаномнага грамадскага інстытута, ператварыўшыся ў "Ведомство православного исповедания". Дзяржаўнае заканадаўства, якое рэгламентавала адміністрацыйную структуру Царквы ў сінадальны перыяд, супярэчыла нормам кананічнага права. Артыкул разлічаны на спецыялістаў і шырокае кола чытачоў.